काहुँशिवपुर, गराङ्गदी टोलका कृषक शेर बहादुर तारु थापा व्यावसायिक फलफूल खेती गर्छन्। उनले आफ्नो १० रोपनी जग्गामा सुन्तला, कागती र एभोकाडो रोपेका छन्।
वि.सं. २०५५ देखि फलफूल खेती सुरु गरेका कृषक थापाको बगैँचामा सुन्तला १५० बोट, कागती २०० बोट र एभोकाडो १८ बोट छन्। उनी आफूले उत्पादन गरेको फलफूल पोखरा र दमौलीमा लगेर बेच्ने गर्दछन्। सुन्तला, कागती र एभोकाडो खरिद गर्न व्यापारीहरू उनको बगैँचासम्म पनि आउने गर्दछन्। उनको वार्षिक आम्दानी करिब ४ लाख रुपैयाँ रहेको छ।
कृषक थापा खराने वा धुले रोग,पात झर्ने (ट्रिस्टेजा भाइरस), गवारो आदि जस्ता सुन्तला वा कागती बालीमा लाग्ने रोग तथा कीराको प्रकोपको कारण फलफूल खेतीबाट आफूले सोचे जस्तो आम्दानी लिन नसकिरहेको बताउँछन्। उनका अनुसार, विशेषगरी सुन्तला वा कागतीमा गवारोको प्रकोप बढी हुने देखिएको छ। गवारोको लार्भा सुन्तला वा कागतीको हाँगा प्वाल पारेर भित्र बस्ने गर्दछ र हाँगा सुक्दै गएपछि बोट मर्दछ। कीरा नियन्त्रणको लागि सुकेको हाँगा काटेर हटाइन्छ। त्यसैगरी, पात झर्ने रोगले बोट पहेँलो हुने, पातहरू झर्दै जाने र अन्त्यमा बोट मर्ने हुन्छ। यो रोग नियन्त्रण गर्नको लागि उनी निलोतुथोको झोल बनाएर सुन्तला वा कागतीको बोटमा छिट्ने गर्छन्। यद्यपि, उनी आफूले जानेको रोकथामको उपायहरू खासै प्रभावकारी नदेखिएकाले रोग तथा किरा नियन्त्रण विधिहरू बारे उपयुक्त प्रविधि सिक्नु पर्ने आवश्यकता महसुस गरेको बताउँछन्।
पल्ट्याङमा कोटडाँडा, गढीडाँडा, रानीपोखरी, अजम्बरी कुण्ड, अजम्बरीमाई जस्ता प्राकृतिक, ऐतिहासिक तथा धार्मिक स्थलहरू रहेका छन्। मगर जातिको बाहुल्य रहेको यस वडामा मगर समुदायको मौलिक कला र संस्कृति झल्किने कौराहा, सालैजो, नचौरी जस्ता नृत्य नाच्ने गरिन्छ। गढीडाँडाबाट तनहुँको छिमेकी जिल्लाहरू नवलपुर,…
पल्ट्याङ, बडागाउँ टोलका शिव बहादुर क्षेत्री व्यावसायिक कृषक हुन्। उनले व्यावसायिक तरकारी खेती र पशुपन्छीपालन सुरु गरेको ४ वर्ष भयो। कृषक क्षेत्री भूतपूर्व भारतीय गोर्खा सैनिक हुन्। सैनिक पेसाबाट अवकाश प्राप्त गरेपछि वि. सं. २०७२ मा बडागाउँमा ८ रोपनी जग्गा…
नेपाल एकीकरण पूर्व स-साना राज्यहरूमा विभाजित रहँदाको समयमा मुकुन्द सेनका भतिजा समसेनले राज्य गरेकाले यस ठाउँको नाम कोटदरबार रहन गएको भनाइ छ। संरक्षणको अभावमा हाल दरबारको परिसर मात्र देख्न सकिन्छ र त्यहाँ कल्याणदेवी मन्दिर निर्माण गरिएकोछ।
ज्यामिरेमाई मन्दिर ढुङ्गाडे स्थित ज्यामिरेमाई डाँडामा रहेको छ। धार्मिक आस्थाको रूपमा रहेको उक्त मन्दिरमा बडादसैँको बेलामा फुलपाती भित्र्याइ पूजाआजा गर्ने चलन रहेको छ। ज्यामिरेमाई मन्दिरमा कन्या कुमार केटाहरू पूजारीको रूपमा रहने र यस क्षेत्रका मानिसहरूले पञ्चबली दिने चलन रहिआएको छ।…
राम्जाकोट, रुपाटारका लीलाराम पुरी व्यावसायिक बाख्रापालक कृषक हुन्। बाख्रापालन बाहेक उनले कागती, केरा र मेवा खेती पनि गरेका छन्। उनी कागतीबाट चुक बनाएर बिक्री गर्ने गर्दछन्। कृषक पुरीले वि. सं. २०७० देखि ‘अनुकूलन बाख्रा फार्म’ खोलेर व्यावसायिक बाख्रापालन सुरु गरेका…
दुबुङ्ग प्रशस्त फलफूल उत्पादन हुने क्षेत्र हो। दुबुङ्गको मौरीबास, अर्चल्दी र रिजल्दी टोलमा व्यावसायिक सुन्तला खेती हुन्छ। यस वडामा व्यावसायिक माहुरीपालन, बाख्रापालन र कुखुरापालन पनि गरिन्छ। दुबुङ्गमा दुबुङ्गकोट, अकलादेवी मन्दिर, भिमसेन ढुङ्गा, भालथुम्की डाँडा जस्ता ऐतिहासिक, धार्मिक तथा प्राकृतिक स्थलहरू…
दुबुङ्ग, नाजुङ्ग टोलका माहुरीपालक कृषक पुन बहादुर राना मगरले परम्परागत मुढे घारमा माहुरीपालन गर्दै आइरहेका छन्। उनले माहुरीपालन सुरु गरेको ३५ वर्ष जति भयो। कृषक रानाले पहिले २० घार माहुरी पालेका थिए तर मलसाँप्रो, अरिँगाल, मैनपुतली आदि माहुरीका प्राकृतिक शत्रुहरूले…
नेपालको गण्डक क्षेत्र र आसपास बसोबास गर्ने मगर समुदायमा प्रचलित लोकनृत्यहरू सालैजो, सोरठी, मारुनी, घाटु, झाम्रे (झ्याउरे), ज्यानै, ओहली, नाचन, कौराहा आदि हुन्। यीमध्ये कौराहा सबैभन्दा लोकप्रिय नृत्य हो। तनहुँ जिल्लाको ऋषिङ्ग क्षेत्र मगर समुदायको मौलिक संस्कृति र पहिचान झल्किने…
हाते तान हातले कपडा बुन्न प्रयोग गरिने एउटा परम्परागत यन्त्र हो। सामान्यतया, बुनाईमा धागोको दुई भिन्न सेटहरू-तनोट (ताना वा लम्बाइतिरबाट लाग्ने धागो) र बुनोट (बाना वा चौडाइतिरबाट लाग्ने धागो) समकोण पारेर परस्पर गुथिन्छ। ताना धागोहरू काठको फ्रेम वा तानमा समानान्तर…